بررسی تغییرات قند خون، مقاومت به انسولین، و عملکرد سلول بتا در افراد مبتلا به هپاتیت مزمن b و c و اختلال تحمل گلوکز

مقدمه: علت شیوع بالای اختلال تحمل گلوکز در بیماران هپاتیت مزمن b و c به درستی شناخته شده نیست، اما تغییر متابولیسم گلوکز در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کبدی به خوبی نشان داده شده است و به نظر می رسد عفونت ویروس هپاتیت b و c نقش مهمی در پاتوژنز ایجاد دیابت ملیتوس در این بیماران داشته باشد. هدف از این مطالعه تعیین تغییرات قند خون، وضعیت مقاومت به انسولین و عملکرد سلول بتا در افراد مبتلا به هپاتیت مزمن b و c در جمعیت دارای اختلال تحمل گلوکز شرق تهران طی 3 سال بود. مواد و روش ها: در یک مطالعه ی هم گروهی ـ مشاهده ای 560 نفر از مبتلایان به اختلال تحمل گلوکز وارد مطالعه شدند. سرولوژی این افراد در مرحله ی یک از نظر هپاتیت b و c بررسی شد. میزان قند خون ناشتا، homa-ir، و عملکرد سلول بتا در سه گروه مورد مطالعه (هپاتیت b، هپاتیت c و سرونگاتیو) در ابتدا و پس از سه سال مورد بررسی و تغییرات آنها نسبت به ابتدای مطالعه سنجیده شد. یافته ها: 9/64% نمونه ها زن و 1/35% مرد بودند. متوسط سن افراد در ابتدای مطالعه 7/12±8/50 سال بود. از گروه مورد بررسی در مجموع 2 نفر در مرحله ی اول سرولوژی مثبت هپاتیت c و 8 نفر سرولوژی مثبت هپاتیت b را داشتند. میزان قند خون ناشتا، homa-ir و عملکرد سلول بتا در سه گروه مورد مطالعه (هپاتیت b، هپاتیت c و سرونگاتیو) در ابتدای مطالعه تفاوت معنی داری نداشتند. پس از سه سال 6 بیمار از نظر سرولوژی هپاتیت c و 6 بیمار از نظر سرولوژی هپاتیت b مثبت بودند. میزان قند ناشتا، homa-ir و عملکرد سلول بتا در سه گروه تفاوت معنی داری نشان نداد. تغییرات قند خون و عملکرد سلول بتا در افرادی که از نظر هپاتیت b یا c در یکی از دو مرحله ی مطالعه مثبت بودند، پس از سه سال تغییر آماری معنی داری نداشت، در حالی که نمایه ی مقاومت به انسولین (homa-ir) کاهش معنی داری نسبت به ابتدای مطالعه داشت (از 2±4 به 2/2±1/3 miu/l، 05/0p<). در مجموع در افرادی که در هر دو مرحله ی مطالعه از نظر سرولوژی b و c منفی بودند تغییرات معنی داری پس از سه سال در درجات مختلف مقاومت به انسولین مشاهده شد (5/22% از افراد حساس به انسولین مقاوم شده بودند ولی 6/49% از مقاوم ها حساس شده بودند، 001/0p<) و در مورد افراد سروپازتیو چنین تغییراتی مشاهده نشد. نتیجه گیری: تغییرات قند خون، مقاومت به انسولین، و عملکرد سلول بتا پس از 3 سال در گروه سروپازتیو از نظر هپاتیت b و c تفاوت آماری معنی داری با یکدیگر نداشتند؛ اما در گروه سرونگاتیو پس از سه سال افزایش معنی داری در قند خون همراه با کاهش نمایه ی مقاومت به انسولین و عملکرد سلول بتا دیده شد